Lateinischer Text des IPO (1648 Oktober 24) | ||
Kollationsvorlage: Acta Pacis Westphalicae. Hrsg. von der Nordrhein-Westfälischen Akademie der Wissenschaften in Verbindung mit der Vereinigung zur Erforschung der Neueren Geschichte e.V. durch Konrad Repgen. Serie III Abteilung B: Verhandlungsakten. Band 1: Die Friedensverträge mit Frankreich und Schweden. 1: Urkunden. Bearb. von Antje Oschmann. Münster 1998, 156-159. | ||
Treaty 1648 | ||
Article XVII IPO | ||
[Art. XVII,1 IPO ± § 111 IPM] Pacem hoc modo conclusam promittunt Caesarei et regii ordinumque Imperii legati et plenipotentiarii respective ab Imperatore et regina Sueciae Sacrique Imperii Romani electoribus, principibus et statibus ad formam hic mutuo placitam ratihabitum iri seseque infallibiliter praestituros, ut solennia ratihabitionum instrumenta intra spatium octo septimanarum a die subscriptionis computandarum hic Osnabrugis praesententur et reciproce riteque commutentur. | ||
[Art. XVII,2 IPO = § 112 IPM] Pro maiori etiam horum omnium et singulorum pactorum firmitudine et securitate sit haec transactio perpetua lex et pragmatica Imperii sanctio imposterum aeque ac aliae leges et constitutiones fundamentales Imperii nominatim proximo Imperii recessui ipsique capitulationi Caesareae inserenda, obligans non minus absentes quam praesentes, ecclesiasticos aeque ac politicos, sive status Imperii sint sive non, eoque tam Caesareis procerumque consiliariis et officialibus quam tribunalium omnium iudicibus et assessoribus tanquam regula, quam perpetuo sequantur, praescripta. | ||
[Art. XVII,3 IPO = § 113 IPM] Contra hanc transactionem ullumve eius articulum aut clausulam nulla iura canonica vel civilia, communia vel specialia consiliorum decreta, privilegia, indulta, edicta, commissiones, inhibitiones, mandata, decreta, rescripta, litispendentiae, quocunque tempore latae sententiae, res iudicatae, capitulationes Caesareae et aliae, religiosorum ordinum regulae aut exemptiones, sive praeteriti sive futuri temporis protestationes, contradictiones, appellationes, investiturae, transactiones, iuramenta, renunciationes, pacta seu dedititia seu alia, multo minus edictum anni millesimi sexcentesimi vicesimi noni [1629] vel transactio Pragensis cum suis appendicibus aut concordata cum Pontificibus aut interimistica anni millesimi quingentesimi quadragesimi octavi [1548] ullave alia statuta sive politica sive ecclesiastica, decreta, dispensationes, absolutiones vel ullae aliae, quocunque nomine aut praetextu excogitari poterint, exceptiones unquam allegentur, audiantur aut admittantur, nec uspiam contra hanc transactionem in petitorio aut possessorio seu inhibitorii seu alii processus vel commissiones unquam decernantur. | ||
[Art. XVII,4 IPO = § 114 IPM] Qui vero huic transactioni vel paci publicae consilio vel ope contravenerit vel executioni aut restitutioni repugnaverit vel etiam legitimo modo supra convento [vgl. Art. XVI,2-6 IPO] et sine excessu facta restitutione sine legitima causae cognitione et ordinaria iuris executione restitutum de novo gravare tentaverit, sive clericus sive laicus fuerit, poenam fractae pacis ipso iure et facto incurrat, contraque eum iuxta constitutiones Imperii restitutio et praestatio cum pleno effectu decernatur et demandetur. | ||
[Art. XVII,5 IPO = § 115 IPM] Pax vero conclusa nihilominus in suo robore permaneat, teneanturque omnes huius transactionis consortes universas et singulas huius pacis leges contra quemcunque sine religionis distinctione tueri et protegere, et si quid eorum a quocunque violari contigerit, laesus laedentem imprimis quidem a via facti dehortetur causa ipsa vel amicabili compositioni vel iuris disceptationi submissa. | ||
[Art. XVII,6 IPO = § 116(1) IPM] Veruntamen si neutro horum modorum intra spatium trium annorum terminetur controversia, teneantur omnes et singuli huius transactionis consortes iunctis cum parte laesa consiliis viribusque arma sumere ad repellendam iniuriam a passo moniti, quod nec amicitiae nec iuris via locum invenerit, salva tamen de caetero uniuscuiusque iurisdictione iustitiaeque iuxta cuiusque principis aut status leges et constitutiones competenti administratione. | ||
[Art. XVII,7 IPO = § 116(2) IPM] Et nulli omnino statuum Imperii liceat ius suum vi vel armis persequi, sed si quid controversiae sive iam exortum sit sive posthac inciderit, unusquisque iure experiatur; secus faciens reus sit fractae pacis. Quae vero iudicis sententia definita fuerint, sine discrimine statuum executioni mandentur, prout Imperii leges de exequendis sententiis constituunt. | ||
[Art. XVII,8 IPO = § 117 IPM] Ut etiam pax publica tanto melius conservari possit, redintegrentur circuli, et statim ac undecunque turbarum vel motuum aliqua initia apparent, observentur ea, quae in constitutionibus Imperii de pacis publicae executione et conservatione disposita sunt. | ||
[Art. XVII,9 IPO = § 118 IPM] Quoties autem milites quavis occasione aut quocunque tempore per aliorum territoria aut fines aliquis ducere velit, transitus huiusmodi instituatur eius, ad quem transeuntes milites pertinent, sumptu atque adeo sine maleficio, damno et noxa eorum, quorum per territoria ducuntur, ac denique omnino observentur, quae de conservatione pacis publicae Imperii constitutiones decernunt et ordinant. | ||
[Art. XVII,10 IPO ~ § 119 IPM] Hac pacificatione comprehendantur ex parte serenissimi Imperatoris omnes suae maiestatis foederati et adhaerentes, imprimis rex Catholicus, domus Austriaca, Sacri Imperii Romani electores, principes, interque eos etiam dux Sabaudiae, caeterique status, comprehensa libera et immediata Imperii nobilitate, et civitates Anseaticae, item rex Angliae, rex et regna Daniae Norvegiaeque cum annexis provinciis ut et ducatu Schleswicensi, rex Poloniae, dux Lotharingiae omnesque principes et respublicae Italiae ordinesque foederati Belgii et Helvetiae Rhetiaeque, princeps etiam Transylvaniae. | ||
[Art. XVII,11 IPO ~ § 119 IPM] Ex parte vero serenissimae reginae regnique Sueciae omnes eius foederati et adhaerentes, imprimis rex Christianissimus, tum electores, principes, status, libera et immediata Imperii nobilitate comprehensa, et civitates Anseaticae, item rex Angliae, rex et regna Daniae Norvegiaeque cum annexis provinciis ut et ducatu Schleswicensi, rex Poloniae, rex et regnum Lusitaniae, magnus dux Muschoviae, respublica Veneta, foederatum Belgium, Helvetii Rhetique et princeps Transylvaniae. | ||
[Art. XVII,12 IPO ± § 120 IPM]
In quorum omnium et singulorum fidem maiusque robur tam Caesarei quam regii legati,
nomine vero omnium electorum, principum ac statuum Imperii ad hunc actum specialiter
ab ipso (vigore conclusi die decima tertia Octobris anni inframentionati facti [Text: APW
III B 1/1 Nr. 26] et ipso die subscriptionis sub sigillo cancellariae Moguntinae legationi
Suedicae extraditi) deputati, nimirum electoralis Moguntinus, dominus Nicolaus Georgius
de Reigersberg, eques, cancellarius; electoralis Bavaricus, dominus Johannes Adolphus
Krebs, consiliarius intimus; electoralis Saxonicus, dominus Johannes Leuber, consiliarius;
electoralis Brandenburgicus, dominus Johannes comes in Sain et Wittgenstein, dominus in
Homburg et Vallendar, consiliarius intimus; nomine domus Austriacae dominus Georgius
Ulricus comes a Wolckenstein, consiliarius Caesareo-aulicus; dominus Cornelius
Gobelius, episcopi Bambergensis consiliarius; dominus Sebastianus Wilhelmus Meel,
episcopi Herbipolensis consiliarius intimus; dominus Johannes Ernestus, ducis Bavariae
consiliarius aulicus; dominus Wolffgangus Conradus a Tumbshirn, consiliarius aulicus
Saxonico-Altenburgensis et Coburgensis; dominus Augustus Carpzovius, consiliarius
Saxonico-Altenburgensis et Coburgensis; dominus Johannes Fromhold, domus
Brandenburgicae-Culnbacensis et -Onolzbacensis consiliarius intimus; dominus Heinricus
Langerbeck, iurisconsultus, domus Brunsvico-Lunaeburgicae lineae Cellensis consiliarius
intimus; dominus Iacobus Lampadius, iurisconsultus, lineae Calenbergensis consiliarius
intimus et procancellarius; nomine comitum scamni Wetteraviensis dominus Matthaeus
Wesenbecius, iurisconsultus et consiliarius; nomine utriusque scamni dominus Marcus
Otto, Argentoratensis, dominus Johannes Iacobus Wolff, Ratisbonensis, dominus David
Gloxinus, Lubecensis, et dominus Jodocus Christophorus Kress a Kressenstain,
Norimbergensis reipublicae respective syndici, senatores, consiliarii et advocati, praesens
pacis instrumentum manibus sigillisque propriis muniverunt et firmarunt, dictique
ordinum deputati principalium suorum ratificationes formula conventa termino supra
constituto [vgl. Art. XVII,1 IPO] sese extradituros polliciti sunt reliquis statuum
plenipotentiariis liberum relinquendo, velint an nolint nomina sua subsignare suorumque
principalium ratihabitiones accersere, sed hoc pacto atque lege, ut subscriptione iam
nominatorum deputatorum reliqui status omnes et singuli, qui subscriptione et
ratihabitione supersedent, tam firmiter ad observantiam et manutenentiam eorum, quae in
hoc pacificationis instrumento continentur, obligati sint, ac si ab ipsis subscriptio fuerit
facta et exhibita ratificatio, nec ulla a directorio Imperii Romani contra subscriptionem a
memoratis deputatis factam recipiatur aut valeat vel protestatio vel contradictio.
Acta sunt haec Osnabrugis Westphalorum die decima /vigesima quarta mensis Octobris anno Christi millesimo sexcentesimo quadragesimo octavo. (NB Wegen Schwedens Forderung nach Parität mit Frankreich und wegen der Parität der Kongresse von Münster und Osnabrück nennt das IPO als Ausstellungsort Osnabrück, obwohl der Vertrag tatsächlich in Münster unterzeichnet worden ist.) |
Translations | ||
german 1649 |
german 1720 |
german 1975 |
german 1984 |
english 1713 french 1684 | french 1754 | italian 1648 | schwedish 1649 | hispanic 1750 |